Ένα προσωπικό ταξίδι στη 17 Νοέμβρη

Η δημόσια συζήτηση των ημερών για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου επεκτείνεται και στην πολιτική αποτίμηση των επετείων του τα επόμενα χρόνια, των «εξεγερτικών Νοέμβρηδων της μεταπολίτευσης», όπως είναι και ο τίτλος μιας σχετικής εκδήλωσης. Και κατά την άποψή μου όχι άδικα, γιατί στην επέτειο αυτή συμπυκνώνονταν τα πολιτικά αιτήματα και οι αγώνες κάθε περιόδου. Όλοι/ες, όσοι/ες μπήκαμε από τα χρόνια εκείνα στην περιπέτεια της πολιτικής, κουβαλάμε έντονα βιώματα από τα πυκνά γεγονότα της εκάστοτε επετείου.

Θα προσπαθήσω λοιπόν να καταγράψω τις δικές μου αναμνήσεις από τους πιο σημαντικούς σταθμούς αυτής της «ξεχωριστής μέρας». Όπως συμβαίνει πάντα στις ατομικές ιστορίες, μαζί με την αποτύπωση των γεγονότων και του κλίματος της εποχής συνυπάρχουν και κάποιες προσωπικές πινελιές.

1973, Γιάννενα : Στο σπίτι ακούμε BBC και διαβάζουμε «Βήμα». Στο σχολείο κάποιος συμμαθητής τολμάει να κάνει έναν υπαινιγμό για «λαοκρατία» και ο θεολόγος του τμήματος τον ανακαλεί στην τάξη και μας πληροφορεί ότι οι φοιτητές συγκεντρώνονται για να «κάνουν και κανα παιδάκι».

1975-76, Γιάννενα : Εκτός από τις καθιερωμένες απογευματινές πανγιαννιώτικες, τα πρωινά γίνονται και ογκωδέστατες μαθητικές πορείες χιλιάδων ατόμων. Το 1976 η πορεία προετοιμάζεται από διασχολική συνέλευση 100 και πλέον ατόμων στην αίθουσα του Συλλόγου Φοιτητών (σήμερα στεγάζει τη Βιβλιοθήκη της πόλης), η οποία σφραγίζεται από σφοδρές συγκρούσεις για το πολιτικό πλαίσιο μεταξύ της ΚΝΕ και των μαοϊκών οργανώσεων και κυρίως της, ιδιαίτερα μαζικής στα Γιάννενα, «Ομάδας Μαθητών» της αλβανόφιλης ΣΑΚ. Στο σχολείο μας, τη Ζωσιμαία, ο Γυμνασιάρχης προσπαθεί να αποτρέψει την αποχώρηση των μαθητών για να πάρουν μέρος στην πορεία ενώ την ίδια ώρα στην αίθουσα τελετών τον πανηγυρικό λόγο για τη σημασία του Πολυτεχνείου εκφωνεί ο προαναφερθείς θεολόγος ! Στην πορεία τα μέλη της ΚΝΕ προσπαθούν να αποτρέψουν το σύνθημα «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος» του Ρήγα με το επιχείρημα ότι είναι «πολιτικό» (!), κάτι που δεν συμβαίνει βέβαια με το δικό τους «Εμπρός για μια νέα Ελλάδα».

        1978, Αθήνα : Μετά από παρέμβαση στην εκδήλωση της Φοιτητικής Εστίας στα Ιλίσια συγκροτείται ένας πυρήνας για να πάρει μέρος στην πορεία με το μπλοκ της Επιτροπής Αλληλεγγύης στον κρατούμενο (και) τότε Γιάννη Σερίφη. Η ΚΝΕ, και κυρίως η ΕΣΑΚ, απαγορεύει την είσοδο του μπλοκ στο Πολυτεχνείο ενώ ακολουθεί και ξύλο στους γύρω δρόμους.

1979, Αθήνα : Η πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία απαγορεύεται και φτάνει, υπό καταρρακτώδη βροχή, μόνο μέχρι το Σύνταγμα. Κυκλοφορεί η εμβληματική προκήρυξη της Β’ Πανελλαδικής με τίτλο «ό,τι απόμεινε από το Πολυτεχνείο είναι τα συντρίμμια της γενιάς μας». Το ζήτημα όμως είναι ότι η πραγματικότητα την διαψεύδει, καθώς βρισκόμαστε σε μια θερμή περίοδο έξαρσης του φοιτητικού κινήματος, η οποία θα κορυφωθεί με τις καταλήψεις ενάντια στο νόμο 815 λίγο καιρό αργότερα.

1980, Αθήνα : Η ΕΦΕΕ αποφασίζει να σπάσει την απαγόρευση της πορείας προς την αμερικάνικη πρεσβεία αλλά την τελευταία στιγμή η πλειοψηφία ΚΚΕ-ΠΑΣΟΚ υπαναχωρεί. Στο ΔΣ του Συλλόγου Σπουδαστών Εργαστηριού Δημοσιογραφίας έχουμε επίσης αποφασίσει ομόφωνα να πάμε στην πρεσβεία και η παράταξή μας, η ΑΚΙΔΑ, υπερασπίζεται την υλοποίηση της απόφασης και απέχει από το έκτακτο ΔΣ για την ανάκλησή της. Η πορεία χωρίζεται εκ των πραγμάτων στα δύο και καθώς ανεβαίνουμε την οδό Σταδίου διάφοροι τύποι φεύγουν από το σώμα της και σπάνε βιτρίνες με καδρόνια. Βρίσκω τον Στέφανο και τη Νικολέτα, παιδιά τότε, και τους λέω καλύτερα να φύγουν γιατί «μυρίζει μπαρούτι». Στην αρχή της Βασιλίσσης Σοφίας βρίσκομαι στην πρώτη γραμμή του μετώπου απέναντι στα ΜΑΤ, μπροστά από κάτι γεροντάκια του ΚΚΕ-ΜΛ, που τραγουδούν «πότε θα κάνει ξαστεριά». Δεχόμαστε την επίθεση, η οποία προκάλεσε και δύο θανάτους (Κουμή – Κανελλοπούλου). Το χτύπημα του κλομπ μουδιάζει τον κρόταφο και τον ώμο, το χειρότερο όμως είναι ότι χάνω το παπούτσι μου και επιστρέφω στο σπίτι μονοσάνταλος. Την επόμενη μέρα το βλέπω στο πρώτο πλάνο σε φωτογραφία των «Νέων» με τα αδέσποτα παπούτσια. Φυσικά στο Εργαστήρι είμαι ο ήρωας της ημέρας !

1982, τραίνο : Το πρωί κυκλοφορεί το τεύχος του εκδιδόμενου στην Αθήνα περιοδικού «Πολίτης της Ηπείρου», στο οποίο δημοσιεύω μια έρευνα για το αντιδικτατορικό κίνημα των Ιωαννίνων με τίτλο «Τα Γιάννενα απαντούν στη χούντα» και βασική πηγή τον Λαοκράτη Βάσση. Το κείμενο εκείνο γνώρισε τη δική του περιπέτεια, καθώς αργότερα αναπαράχθηκε αρκετές φορές, αποτέλεσε αφορμή συγκρούσεων για το ρόλο προσώπων και ακολουθήθηκε και από άλλα σχετικά κείμενα και βιβλία – συνήθως χωρίς την δεοντολογικά επιβαλλόμενη αναφορά. Το απόγευμα παίρνω το τραίνο για τη Θεσσαλονίκη.  

1984, Θεσσαλονίκη : Ζω την πιο συγκλονιστική στιγμή της στρατιωτικής μου θητείας, καθώς πορεύομαι ως πολίτης με στολή, μαζί με άλλους 15 συντρόφους, και με την πολύτιμη συμπαράσταση της Άντας και του Βασίλη στη διαδικασία της «παραλλαγής», στο μπλοκ των Επιτροπών Στρατιωτών Βόρειας Ελλάδας. Άλλοι 12 ένστολοι υπάρχουν στο μπλοκ της ΚΝΕ. Τα συναισθήματα είναι αδύνατο να περιγραφούν.

1985, Γιάννενα : Η ένστολη πορεία επαναλαμβάνεται αλλά οι συσχετισμοί είναι διαφορετικοί. Το ΚΚΕ έχει καμιά 30αριά φαντάρους, μαζί με τους οποίους πορεύεται ο επικεφαλής της δημοτικής του παράταξης και μελλοντικός Δήμαρχος της πόλης. Εγώ είμαι μια μοναχική φιγούρα στο μπλοκ του «χώρου», όπου όμως βρίσκω παλιούς καλούς φίλους. Μετά από λίγο καιρό μαθαίνω από κάποιον φίλο, που υπηρετούσε στα γραφεία της 8^ης Μεραρχίας, ότι η αναφορά της στρατιωτικής Ασφάλειας έκανε λόγο και για «ένα σμηνία πίσω». Προφανώς ο χαφιές δεν ήταν σε θέση να αξιολογήσει πολιτικά τη διαφορά των μπλοκ και θεώρησε ότι πήγα στην πορεία καθυστερημένος !

1988-89, Γιάννενα : Οι πολιτικές εξελίξεις της περιόδου δίνουν τον τόνο. Την πρώτη χρονιά πορεύομαι με το ΚΚΕ εσ – ΑΑ με συνθήματα ενάντια στο ΠΑΣΟΚ και το σκάνδαλο Κοσκωτά και τη δεύτερη με τη βραχύβια, όπως αποδείχθηκε, «Αριστερή Πρωτοβουλία» και συνθήματα ενάντια στην συγκυβέρνηση (είναι το μεσοδιάστημα μεταξύ κυβέρνησης Τζαννετάκη και σχηματισμού της οικουμενικής Ζολώτα).

1992, Γιάννενα : Ετοιμάζω ένα ραδιοφωνικό αφιέρωμα στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων, στη διάρκεια του οποίου ο Πέτρος Ευθυμίου ανακοινώνει τον ξαφνικό θάνατο του αγωνιστή Νίκου Ράπτη, που είχε βασανιστεί και στην Ασφάλεια της χούντας. Πριν από δύο χρόνια το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τίμησε, επιτέλους, τον Νίκο Ράπτη με τη διοργάνωση ειδικής εκδήλωσης στη μνήμη του.

1997, Γιάννενα : Καθώς έχει ξεκινήσει η 15χρονη κινητοποίησή μας ενάντια στην κατασκευή του φράγματος Αγίου Νικολάου στον Άραχθο, προσπαθούμε να συγκροτήσουμε ένα οικολογικό μπλοκ. Δεν μπορώ να θυμηθώ αν τα καταφέραμε τελικά.

2001, Γιάννενα : Πηγαίνω για πρώτη φορά την 4χρονη κόρη μου στην πορεία.

2002, Γιάννενα : Λίγο μετά από τις νομαρχιακές εκλογές αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ της Φλωρεντίας, η παράταξή μας «Κόκκινη – Πράσινη Παρέμβαση» κατεβάζει το δικό της μπλοκ. Φυσικά τραγουδάμε το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» !

2004, Αθήνα :  Ασκώ το δικαίωμα του διήμερου του χωρισμένου μπαμπά και χαζεύουμε με τη Ζένια την πορεία, βαδίζοντας κατά μήκος της με την αντίθετη φορά. Στο ύψος του Χίλτον η ατμόσφαιρα αρχίζει να αγριεύει και αναγκαζόμαστε να φύγουμε για το σπίτι της στον Πειραιά μέσα από ένα απίστευτο κυκλοφοριακό κομφούζιο. Το ίδιο και στο Φάληρο, όπου η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου δίνει αγώνα στο Καραϊσκάκη.  

2007, Γιάννενα : Η Αθηνά επισκέπτεται για πρώτη φορά την πόλη και αγνοεί την προειδοποίησή μου «ποτέ χωρίς ομπρέλα στα Γιάννενα». Μετά από την πορεία στεγνώνουμε σε κεντρικό ζαχαροπλαστείο.

2014, Γιάννενα : Φτάνω λίγο καθυστερημένος στο μπλοκ του ΣΥΡΙΖΑ και μου δίνουν τη ντουντούκα. Ύστερα από τα καθιερωμένα συνθήματα, μου έρχεται η έμπνευση για το «ΣΥΡΙΖΑ – PODEMOS Venceremos». Είναι η γέννηση ενός πανευρωπαϊκού συνθήματος, αναμφίβολα του πιο πετυχημένου δικού μου, με κριτήριο ασφαλώς την ευρηματικότητα και όχι τη δικαίωσή του.

2015, Γιάννενα : Καθυστερώ και πάλι και πληροφορούμαι εκ των υστέρων την αφαίρεση του πανώ του ΣΥΡΙΖΑ. Παρότι είναι νωπά τα γεγονότα, που σημάδεψαν την αποχώρησή μου από το κόμμα, εκφράζω τη διαφωνία μου στο facebook.

2016, Γιάννενα :  Για πρώτη φορά στην ιστορία της πορείας τα ΜΑΤ βρίσκονται παραταγμένα στην κεντρική πλατεία με την αιτιολογία ότι προστατεύουν το κτίριο της Περιφέρειας Ηπείρου από την αναγραφή συνθημάτων. Ακολουθούν ξυλοδαρμοί (έχω φωτογραφίσει το χτυπημένο χέρι της Άλεξ), προσαγωγές και συλλήψεις. Τιμώ την επέτειο στην Ασφάλεια, ασκώντας τα νομικά μου καθήκοντα υπεράσπισης συλληφθέντων.