Πέμπτη 21 Απριλίου 2022

Αιτιολόγηση ψήφου στην ουκρανική κρίση

 
  Ως γνωστόν η Ιστορία δεν γράφεται με υποθετικούς λόγους τρίτου είδους. Αυτοί όμως δεν είναι και τελείως άχρηστοι, επειδή μας βοηθούν να αποτιμήσουμε πληρέστερα γεγονότα του παρελθόντος και κυρίως επειδή προσδιορίζουν ένα πλαίσιο εκτιμήσεων και ευθυνών για το παρόν και το μέλλον. Θα διατυπώσω δύο τέτοια παραδείγματα υποθετικών λόγων, που πρέπει φυσικά να διαβαστούν μαζί με τα συμπεράσματα, που τους συνοδεύουν.

1.Το 1994 υπογράφεται το Μνημόνιο της Βουδαπέστης, σύμφωνα με το οποίο η Ουκρανία παραδίδει όλα τα σοβιετικά πυρηνικά όπλα, που υπήρχαν στο έδαφός της, στη Ρωσία. Η τελευταία, όπως και οι ΗΠΑ, η Βρετανία κλπ., εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ακολουθούν ακόμα δύο, διμερείς αυτές, διεθνείς συνθήκες, με τις οποίες η Ρωσία αναγνωρίζει την εδαφική ακεραιότητα και τα σύνορα της Ουκρανίας, η Συνθήκη Φιλίας του 1997, με την οποία επίσης παραχωρείται για 20 χρόνια ο ναύσταθμος της Σεβαστούπολης στον ρωσικό πολεμικό στόλο, και η Συμφωνία οριοθέτησης των ρωσο-ουκρανικών συνόρων του 2003 – η τελευταία μάλιστα με υπογραφή κυβέρνησης του Πούτιν !. Και οι τρείς διεθνείς συνθήκες παραβιάζονται ασύστολα με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και κονιορτοποιούνται με τη σημερινή εισβολή. Ερώτημα : «Εάν η Ουκρανία δεν είχε παραδώσει τα πυρηνικά της όπλα, θα ήταν εξίσου εύκολη η απόφαση της εισβολής για τον Πούτιν ;».

2.Το 2008 πραγματοποιείται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, όπου ο Μπους έχει δεσμευτεί στους Προέδρους Γιούσενκο της Ουκρανίας και Σαακασβίλι της Γεωργίας για την άμεση ένταξη των χωρών τους στο ΝΑΤΟ. Ο γαλλογερμανικός άξονας όμως (Μέρκελ – Σαρκοζί), χολωμένος από την παράκαμψή του για την εισβολή στο Ιράκ αλλά κυρίως επενδύοντας στις καλές σχέσεις με τη Ρωσία, βάζει βέτο στη διεύρυνση (βρίσκει την ευκαιρία να πουλήσει τζάμπα μαγκιά και ο Καραμανλής για την ένταξη της τότε Δημοκρατίας της Μακεδονίας υπό το προσωρινό όνομα FYROM αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Ερώτημα : «Εάν η Ουκρανία είχε ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, θα τολμούσε άραγε να εισβάλει σήμερα ο Πούτιν ;».

Τα δύο παραπάνω υποθετικά ερωτήματα είναι διατυπωμένα πρωθύστερα και πολιτικά, στα πλαίσια μιας κυρίαρχης σήμερα λογικής ισχύος στις διεθνείς σχέσεις, ξένης υποτίθεται προς την οπτική της Αριστεράς. Η οποία και στις δύο περιπτώσεις, και διεθνώς και στην Ελλάδα, όσοι αριστεροί τέλος πάντων ενδιαφέρονται για τις διεθνείς εξελίξεις και πέρα από τα στιγμιαία κεντρίσματα της επικαιρότητας, είχε υποστηρίξει αυτές τις επιλογές. Προσωπικά, εξακολουθώ και σήμερα να θεωρώ ότι τόσο η συγκέντρωση των πυρηνικών όπλων σε λίγα χέρια το 1994 όσο και η αποτροπή της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, για λόγους που αφορούσαν το ίδιο το ΝΑΤΟ, το 2008 ήταν ορθές. Μόνο που είχαν δικαίωση σε ένα άλλο πλαίσιο διεθνών σχέσεων, στην προώθηση συλλογικών συστημάτων ασφάλειας, στην ελπίδα και την πάλη για ένα καλύτερο κόσμο με λιγότερους πολέμους και εξοπλισμούς.

Ποια είναι όμως τα καθήκοντα της Αριστεράς, όταν όλα αυτά αλλάζουν ; Κατά τη γνώμη μου όχι η προσχώρηση στον γεωπολιτικό κυνισμό αλλά η υπεράσπιση, με πάθος και συνέπεια, του δικού της αξιακού πλαισίου. Όχι μόνο με γενικόλογες διακηρύξεις (π.χ. ενάντια στον πόλεμο) αλλά με πολιτικές τοποθετήσεις και δράσεις ενάντια σε όποιον το υπονομεύει και χίλιες φορές περισσότερο σε όποιον το παραβιάζει ανοιχτά. Δεν είναι σε θέση να παίρνει κρατικές αποφάσεις, έχει όμως τη δυνατότητα να επηρεάζει μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας και να υποστηρίζει κανόνες και αρχές, που δεν περιορίζονται στο διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς σχέσεις αλλά συνέχονται αξεδιάλυτα με το σύνολο του απελευθερωτικού της προτάγματος.

Είναι γι’ αυτό, που με απογοητεύει και με αποξενώνει η στάση ανοχής απέναντι στον εισβολέα Πούτιν, τον εκφραστή νεοτσαρικών πολιτικών, οπαδό αντικομμουνιστικών όσο και ανιστόρητων απόψεων ότι «η Ουκρανία είναι δημιούργημα του Λένιν και των Μπολσεβίκων» και «δεν υπάρχει ουκρανικό έθνος», χρηματοδότη ή/και συνοδοιπόρο του Τραμπ και της Άκρας Δεξιάς σε όλη την Ευρώπη, της «Χρυσής Αυγής» συμπεριλαμβανομένης, και πάνω απ’ όλα ενεχόμενο σ’ ένα ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που σπάνια φανερώνεται με τόσο καθαρή μορφή : αμφισβήτηση κρατικής κυριαρχίας και νόμιμης εξουσίας γειτονικού ανεξάρτητου κράτους, περιφρόνηση κανόνων επίλυσης διαφορών, προβολή επιχειρημάτων, που θυμίζουν Χίτλερ το 1938-39, γενικευμένη καταστολή των εσωτερικών αντιδράσεων και πάνω απ’ όλα μιας τεράστιας κλίμακας σφαγή αμάχων και καταστροφή μη στρατιωτικών υποδομών, εμπορικών κέντρων, σχολείων, θεάτρων και 50 (!) νοσοκομείων, όχι τυχαία κατά τον εμπειρογνώμονα του ΟΑΣΕ Μάρκο Σασόλι, σύμφωνα με τον οποίο αυτός ο αριθμός αποκλείει το ενδεχόμενο λάθους ή χρησιμοποίησης από ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις, που θα μπορούσε να εξεταστεί σε μεμονωμένες περιπτώσεις (Καθημερινή 17/4/2022). Και όμως μερικοί σχετικοποιούν τα πάντα και γοητεύονται από το επιχείρημα κατά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου «δεν έχει σημασία, ποιός έριξε την πρώτη τουφεκιά».

Άλλοι θεωρούν ότι ξεμπερδεύουν με μια κουβέντα καταδίκης της επίθεσης, ώστε να αρχίσουν στη συνέχεια να επιδίδονται σε «αλλά» και στην αποδυνάμωση της καταδίκης, αφιερώνοντας όλη τους την ένταση απέναντι στο ΝΑΤΟ, στον Ζελένσκι και στο τάγμα Αζόφ -  παραλείποντας ωστόσο τόσο την ταξιαρχία Βάγκνερ όσο και τους Τσετσένους του Καντίροφ - και ξεχνώντας ή υποτιμώντας την αντίσταση, ένοπλη και άοπλη, του ουκρανικού λαού. Υποστηρίζοντας επίσης την «ειρήνη» με συνθηκολόγηση της Ουκρανίας και αποδοχή του εδαφικού της ακρωτηριασμού, ενίοτε με καταδίκη της «ηθικολογίας» και αναπαραγωγή «γεωπολιτικών» επιχειρημάτων από τη φαρέτρα του τσαρισμού, του τύπου «η Ρωσία δεν πρόκειται – ή/και δεν επιτρέπεται - να αφήσει την Ουκρανία». Και όμως μεγαλώσαμε φωνάζοντας «Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη» και διαχωρίζοντας με σαφήνεια το αναλυτικό πλαίσιο από το ηθικό και πολιτικό καθήκον.  

   

Πολύ περισσότερο, που όπως το διατυπώνει ο Ιταλός δημοσιογράφος και συγγραφέας Έτσιο Μάουρο (ΕφΣυν 14/4/2022), «Πώς γίνεται να μη βλέπουμε ότι όλες οι έννοιες, που ποδοπατούνται από τη ρωσική εισβολή, είναι υποχρεωτικά συστατικές όποιας νέας Αριστεράς θέλει να γεννηθεί σήμερα στην Ευρώπη; Η ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, το δίκαιο, η αυτονομία, ο αυτοκαθορισμός, ο σεβασμός των κανόνων, η αναγνώριση του κώδικα ρύθμισης των συγκρούσεων. Κι έπειτα: η απόρριψη της αυθαιρεσίας, του νόμου της ισχύος που αντικαθιστά την ισχύ του νόμου, της βίας, της κατάχρησης εξουσίας και του ιμπεριαλισμού. Και βέβαια πάνω απ’ όλα: η υπεράσπιση των αδύναμων και η αλληλεγγύη με τα θύματα. Δύο λέξεις συνδέουν σε ένα ενιαίο σύνολο όλες αυτές τις έννοιες, η δημοκρατία και η ελευθερία, και ένα μέρος του κόσμου τις έχει μεταφράσει σε θεσμούς και Συντάγματα».  Θα απαντήσουν μερικοί «μήπως είναι η πρώτη φορά ;». Παρότι υπάρχει μια εύκολη απάντηση, «ναι, σε τέτοια κλίμακα είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια», ισχυρίζομαι ότι η αριστερή δεν είναι η σχετικοποίηση των πάντων αλλά η αντίδρασή μας «κάθε φορά».

Μήπως όμως είμαι αφελής και δεν βλέπω τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τον ρόλο του ΝΑΤΟ, την άνοδο του μιλιταρισμού και την αύξηση των πολεμικών δαπανών, που θυμίζουν 1914 ; Αυτό είναι το μόνο άξιο σεβασμού και συζήτησης επιχείρημα, προφανώς όχι με αυτούς, που υποστηρίζουν τις ελληνικές πολεμικές δαπάνες, και θα αφιερώσω σ’ αυτό τις επόμενες γραμμές. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη αναλογία είναι με την κατάσταση πριν από τον Δεύτερο και όχι τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Όχι μόνο γιατί ο Πούτιν χρησιμοποιεί όλο το κοκτέιλ της επιχειρηματολογίας του Χίτλερ για τις προσαρτήσεις του, «προστασία των γερμανόφωνων Σουδητών» (Τσεχοσλοβακία), «είμαστε ένας λαός» (Αυστρία) και «χρειαζόμαστε ασφαλή διάδρομο για το Ντάντσιχ» (Πολωνία). Κυρίως επειδή η άμυνα απέναντι στις επιθέσεις του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο ήταν ένας νόμιμος πόλεμος. Ούτε απονομιμοποιείται η αντίσταση της Ελλάδας το 1940, επειδή στην εξουσία βρισκόταν το δικτατορικό καθεστώς Μεταξά ή επειδή ενισχυόταν στρατιωτικά από τον βρετανικό ιμπεριαλισμό. Αντίστοιχα, το γεγονός ότι η δημοκρατική Ισπανία έμεινε χωρίς άξιες λόγου πολεμικές ενισχύσεις απέναντι στην πλήρη συμμετοχή της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας ήταν ίσως ο πιο βασικός λόγος, που οδήγησε στην ήττα της στον εμφύλιο.

Δεν μπορώ επίσης να καταλάβω, γιατί η κριτική στον μιλιταρισμό δεν ξεκινάει από την οπλισμένη σαν αστακός Ρωσία, που ασκεί ένοπλη αναθεωρητική πολιτική στο σύνολο του τέως σοβιετικού χώρου, ακόμα και πριν από την επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά (Υπερδνειστερία 1992) ή σε περιοχές εκτός ενδιαφέροντος του ΝΑΤΟ (Κεντρική Ασία). Όχι βέβαια ότι το ΝΑΤΟ, και βασικά οι ΗΠΑ, είναι αθώες για μια σειρά από επεμβάσεις, εγκλήματα ή ό,τι άλλο θέλετε, αλλά φωνάξαμε γι’ αυτά, όταν έπρεπε, όχι για να χρησιμοποιούνται συμψηφιστικά σήμερα. Αφήστε που, όταν φωνάζεις για επεμβάσεις, πριν αυτές γίνουν, θυμίζεις την ιστορία με τον βοσκό και τον λύκο. Στο πρακτικό επίπεδο, τις μεγαλύτερες υπηρεσίες στο ΝΑΤΟ τις έχουν προσφέρει ο Μιλόσεβιτς και ο Πούτιν.  Είχα γράψει παλιότερα ότι, εάν σε κάθε αριστερό, που διαδηλώνει ενάντια στο ΝΑΤΟ, αντιστοιχούν 20.000 ανατολικοευρωπαίοι, που αισθάνονται πιο ασφαλείς μαζί του, η υπόθεση της αναγκαίας διάλυσής του δεν φαίνεται να πάει και τόσο καλά. Πρέπει σήμερα να προσθέσω άλλους τόσους Σκανδιναβούς, δυτικοευρωπαίους εν γένει και Βαλκάνιους. Και πώς να αισθανθούν το ΝΑΤΟ άχρηστο και επικίνδυνο οι άνθρωποι, χωρίς να αντιμετωπιστεί η ανασφάλεια, που αυτό (καμώνεται ότι) καλύπτει ; Η υπεράσπιση ενός άλλου διεθνούς πλαισίου απέναντι πρώτα απ’ όλα στις ωμές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου είναι και πρακτικά αναγκαία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, εκτός από το αυτονόητο όχι στον πόλεμο, «ψηφίζω» εδαφικά ακέραιη Ουκρανία, όπως παλιότερα «ψήφισα» πολυεθνική Βοσνία (εκεί να δείτε πολιτική μοναξιά !) και Ροζιάβα. Και νοιώθω αλληλέγγυος με εκείνα τα κομμάτια της Αριστεράς (Αντιπολεμική στρογγυλή τράπεζα των δυνάμεων της ρωσικής Αριστεράς, Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς κλπ.), που ενσωματώνουν στο πολιτικό τους πρόγραμμα όχι απλώς τον τερματισμό της εισβολής και την επικράτηση μιας πλαστής ειρήνης με τους όρους του εισβολέα αλλά την ήττα του, που θα εγγυηθεί τους όρους μιας δίκαιης ειρήνης. Μη ρεαλιστικά ίσως και στο στρατιωτικό και στο πολιτικό επίπεδο με βάση τον συσχετισμό των δυνάμεων, όπως εξάλλου και στα δύο προαναφερθέντα παραδείγματα, αλλά επιβεβλημένα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, για μια άξια των παραδόσεων και του ονόματός της Αριστερά. Ακόμα κι’ αν χρειαστεί να καταφύγω στη ρήση του Άγγελου Ελεφάντη για τις πολιτικές συγκυρίες «ενίοτε μένουμε σχετικά μόνοι».

Κυριακή 6 Ιουνίου 2021

Ένα θρίλερ του 2005 (Αναμνήσεις από το Ξενία)

 

 

Στην παράπλευρη πρώτη φωτογραφία μπορείτε να δείτε τη σύλληψη ενός επικίνδυνου ταραχοποιού και εχθρού της ανάπτυξης από τα ευσυνείδητα όργανα της ελληνικής αστυνομίας στις 8 Ιουνίου του 2005 - ναι, και τότε με κυβέρνηση της ΝΔ. Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή.

Η τότε δημοτική αρχή Γκόντα των Ιωαννίνων διαπνέεται από ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ιδιωτικοποίησης των δημόσιων χώρων, με πιο εμβληματική την παραχώρηση του Ξενία της πόλης στην εταιρία «Αριάδνη» του μεγαλοξενοδόχου Μήτση, προκειμένου να κατεδαφιστεί χάριν ενός νέου, θηριώδους ξενοδοχείου. Αποδεικνύεται όμως ότι το εγχείρημα δεν είναι και τόσο απλό. Το κτίριο, κατασκευασμένο τη δεκαετία του ‘60 στα πλαίσια του προγράμματος τουριστικής ανάπτυξης του ΕΟΤ με σχεδιασμό του Φίλιππου Βώκου και επίβλεψη του Άρη Κωνσταντινίδη, αποτελεί μνημείο του αρχιτεκτονικού ρεύματος του μεταπολεμικού μοντερνισμού και πολύτιμο στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης.

 

Το πιο ευαίσθητο κομμάτι της οποίας, όπως και ορισμένοι φορείς, κινητοποιείται με διάφορους τρόπους ενάντια στο σχέδιο. Η εταιρία πάντως, αντί να περιμένει το αποτέλεσμα της σχετικής αίτησης αναστολής στο ΣτΕ, αρχίζει τις εργασίες κατεδάφισης και οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας της Επιτροπής Αγώνα κλιμακώνονται. Στις 8 Ιουνίου, ημέρα της δικασίμου, έχει προγραμματιστεί ακόμη μια συγκέντρωση στον χώρο του Ξενία, η οποία όμως βρίσκεται αντιμέτωπη με άγρια καταστολή και σημαδεύεται από την επανεμφάνιση, ύστερα από 7 χρόνια, των ΜΑΤ στα Γιάννενα.

 

Δεν είμαι παρών στη συγκέντρωση αλλά διάφοροι φίλοι με καλούν τηλεφωνικά για νομική βοήθεια και σπεύδω στον χώρο, όπου δηλώνω την ιδιότητά μου. Χωρίς όμως να ξέρω, ότι την ίδια στιγμή ήδη με αναζητούν μεταξύ των «πρωταιτίων επεισοδίων». Ο τηλεοπτικός φακός τοπικού καναλιού έχει συλλάβει τον επικεφαλής αστυνομικό να ρωτάει, πριν από την άφιξή μου, κάποιον άλλο διαδηλωτή «εσύ είσαι ο Παπαδημητρίου ;» (μπορείτε να απολαύσετε την έρευνα στον σύνδεσμο του δελτίου ειδήσεων του ITV και ειδικότερα στον χρόνο 4.48 https://www.youtube.com/watch?v=ohUsgfHyKA8), ενώ, όπως έμαθα αργότερα, μετά από την είσοδό μου κάποιος νεαρός, ο οποίος έγινε διάσημος από το νούμερο 7 στην πλάτη της φανέλας του αρχίζει να φωνάζει «αυτός είναι ο Παπαδημητρίου» και να παρακινεί τους αστυνομικούς να με συλλάβουν. Σε κανα δίλεπτο ακούω το «συλλαμβάνεσαι» και πραγματικά δεν πιστεύω τ’ αυτιά μου.

 

Οδηγούμαστε όντως κακήν - κακώς καμιά δεκαριά πολίτες στην κλούβα κι’ από κει στο αστυνομικό μέγαρο, όπου πληροφορούμαστε ότι έχει κατατεθεί μήνυση εναντίον μας από την εταιρία. Ζητώ να τη δω και πιάνω λαβράκι ! Στο πάνω μέρος της έχει ένδειξη αποστολής φαξ με αθηναϊκό αριθμό και ώρα αποστολής προγενέστερη της συγκέντρωσης. Καταλαβαίνω ότι η μήνυση έχει συνταχθεί στην Αθήνα σε χρόνο προγενέστερο των πράξεων, τις οποίες υποτίθεται ότι καταγγέλλει, αλλά ο εκπρόσωπος της εταιρίας στα Γιάννενα δεν είχε τη στοιχειώδη πρόνοια να αφαιρέσει την ένδειξη αποστολής του φαξ. Ξαφνικά χαλαρώνω, λέω στους συγκρατούμενούς μου «τώρα θα το διασκεδάσουμε» και ζητώ αμέσως να υποβάλω ο ίδιος μήνυση για ψευδή καταμήνυση και συκοφαντική δυσφήμηση. Στο μεταξύ καταφθάνουν διάφοροι συνάδελφοί μου, από τους οποίους μαθαίνουμε ότι γίνεται πορεία διαμαρτυρίας προς την είσοδο του μεγάρου.

Ακολουθούν διάφορες ιλαροτραγικές σκηνές, καθώς καλούμαι στο γραφείο του Διοικητή στον πάνω όροφο, όπου παίρνω μαζί μου και δύο συναδέλφους ως μάρτυρες. Ενώπιον 3-4 υψηλόβαθμων πληροφορούμαι ότι «δεν έχω συλληφθεί» και είμαι ελεύθερος να φύγω. Διαισθάνομαι τον φόβο μπροστά στη συνειδητοποίηση της γκάφας και απαντώ ότι δεν θα υποβάλω μεν μήνυση για παράνομη σύλληψη κατά των αστυνομικών οργάνων, διότι δεν θέλω να την πληρώσει ο τελευταίος τροχός της άμαξας, αλλά σ’ αυτή κατά του εκπροσώπου της εταιρίας θα επιμείνω. Ενόσω την υπαγορεύω στον αξιωματικό υπηρεσίας, καλούμαι για δεύτερη φορά στον πάνω όροφο, όπου μαθαίνω ότι οι εντολές του αρμόδιου Εισαγγελέα άλλαξαν εκ νέου, θεωρούμαι ξανά «συλληφθείς» και θα παραπεμφθώ μαζί με τους υπόλοιπους αλλά προς το παρόν θα μας αφήσουν ελεύθερους.

 

Παρά τη γενική κατακραυγή για την αστυνομική αγριότητα, παρά τα χοντρά λάθη και στην κατάθεση και παραλαβή της μήνυσης αλλά ακόμη και σε αυτόν τον προσδιορισμό των μηνυόμενων, παρά τις καταγγελίες φορέων της πόλης, και ανάμεσά τους αυτή του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων για την παράνομη σύλληψη και κράτηση δικηγόρου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, η ποινική δίωξη εναντίον μας προχώρησε και μάλιστα, για πρώτη φορά μετά από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, και με την κατηγορία της διατάραξης της κοινής ειρήνης (άρθρο 189 § 1 ΠΚ). Η υπόθεση έφτασε και στη Βουλή ύστερα από ερώτηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Μιχάλη Παντούλα, στην οποία, μεταξύ των άλλων, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Παπαληγούρας απάντησε, επικαλούμενος τον αρμόδιο Εισαγγελέα, ότι η σύλληψή μου ήταν καθ’ όλα νόμιμη, διότι κατελήφθην επ’ αυτοφώρω (!) να τελώ πλημμέλημα. Ισχυρισμός, που καταρρίφθηκε πανηγυρικά μετά από 5 χρόνια από το αρμόδιο Συμβούλιο Εφετών, το υπ’ αρ. 11/2010 βούλευμα του οποίου αποφάνθηκε να μη γίνει κατηγορία σε βάρος μου, διότι «δεν συμμετείχα στη συγκέντρωση αλλά προσήλθα σ’ αυτή ως δικηγόρος κατόπιν τηλεφωνικής κλήσης» από συγκεντρωμένους πολίτες.

Η τύχη του Ξενία ήταν άσχημη. Παρά την αντίθετη άποψη του Εισηγητή, το ΣτΕ απέρριψε τελικά την αίτηση αναστολής κατά της κατεδάφισης και το κτίριο μετατράπηκε σε χρόνο ρεκόρ σε μπάζα για να παραχωρήσει στη συνέχεια τη θέση του στο πολυώροφο Grand Sarai, που κατάπιε και τον αρχικό πίσω κήπο και καταλήφθηκε να εμφανίζει πολεοδομικές παραβάσεις. Ύστερα από λίγα χρόνια διάφορα Ξενία της Ελλάδας κηρύχθηκαν διατηρητέα μνημεία ενώ σήμερα θεωρούνται ανεκτίμητη αξία (βλ. και https://www.kathimerini.gr/society/982810/i-anagennisi-ton-thrylikon-xenia/ ). Ήταν φυσικά αργά για αυτό των Ιωαννίνων.

Παρ’ όλα αυτά όμως ο αγώνας αυτός δεν πήγε χαμένος. Αποτέλεσε παρακαταθήκη για τον επόμενο για την υπεράσπιση της «Όασης», άλλου ενός εμβληματικού κτιρίου του Άρη Κωνσταντινίδη στην κεντρική πλατεία, που κατάφερε να διασώσει το κτίριο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ : Ποιά ήταν όμως η πορεία των άλλων πρωταγωνιστών της ιστορίας ;

- Οι υπόλοιποι συλληφθέντες απαλλάχθηκαν πανηγυρικά στο ακροατήριο του Δικαστηρίου το 2011.

- Το «νούμερο 7» επιδόθηκε το επόμενο διάστημα σε τραμπουκισμούς σε βάρος διαδηλωτών, γυναικών και ΑμΕΑ, και εισέπραξε τις ανάλογες καταδίκες.

- Ο Γκόντας κέρδισε τις δημοτικές εκλογές του 2006 – αν και από το 2010 έχει καταγράψει 3 διαδοχικές ήττες.

- Ο Εισαγγελέας προήχθη και έφυγε από τα Γιάννενα.

- Γνωριστήκαμε με τον διευθύνοντα την επιχείρηση αστυνομικό, ο οποίος έκτοτε με αποκαλεί «Πρόεδρο» και μου εκμυστηρεύθηκε ότι τον τοποθέτησαν επικεφαλής ως σεσημασμένο Πασόκο και του την είχαν στημένη, αν δεν προσήγαγε όλα τα ονόματα της λίστας.

- Ο αστυνομικός, που διεκπεραίωσε το σπρώξιμο στην κλούβα, έκανε καριέρα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του τόπου καταγωγής του.

- Τέλος, η εταιρία «Αριάδνη» μου κατέβαλε αποζημίωση για την ψευδή καταμήνυση σε βάρος μου.   

Τρίτη 25 Μαΐου 2021

Μνημεία Ηπείρου : Θεσμική υποκρισία και κοινωνική εγρήγορση

Ζούμε σε μια χώρα, ή, αν το προτιμάτε, έχουμε κυβέρνηση μιας παράταξης, που η ιδεολογική χρήση των μνημείων και η επιλεκτική της ευαισθησία απέναντι σ' αυτά συναγωνίζεται με την αντίστοιχη μεταχείριση της Ιστορίας. Μια χώρα, που κορδώνεται με την ανακάλυψη του «Τάφου» της Αμφίπολης αλλά δεν διστάζει να τσιμεντώσει την Ακρόπολη και να καταστρέψει την ελληνική Πομπηΐα της οδού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, αγνοώντας τη μελέτη της ανάδειξής της. Ή που οργίζεται με τον Ερντογάν για τη μεταχείριση της Αγιάς Σοφιάς αλλά κλείνει τα μάτια στην επιδρομή χριστιανοταλιμπάν στη Ροτόντα και δείχνει, στην καλύτερη περίπτωση, αμφιθυμία απέναντι στα ισλαμικά μνημεία.

 Ο μνημειακός πλούτος της Ηπείρου δεν έχει αποφύγει ανάλογες περιπέτειες. Μια δειγματοληπτική αναφορά με σειρά χρονολογική - όχι των ίδιων των μνημείων αλλά των απειλών εναντίον τους - το επιβεβαιώνει : 

 - Καθώς γιορτάσαμε με αμφιλεγόμενης αισθητικής πανηγύρια τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, αξίζει τον κόπο θυμηθούμε ότι το πατρικό σπίτι του Αθανασίου Τσακάλωφ στα Γιάννενα, ενός από τους τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, θυσιάστηκε στο βωμό της αντιπαροχής τη δεκαετία του ‘70. 

 - Το Δωδωναίο τοπίο, η θαυμαστή ενότητα του μνημειακού συνόλου με την κοιλάδα της Δωδώνης, κινδύνεψε την τριετία 1995 - 97 να «εμπλουτιστεί» με τις νταλίκες της Εγνατίας, καθώς οι κυβερνητικοί αρνούνταν να ξοδέψουν (σ.σ. ευρωπαϊκά) χρήματα για να κατασκευάσουν μεγαλύτερη σήραγγα, που θα απέφευγε την οπτική επαφή. 

- Η γέφυρα της Πλάκας στον Άραχθο «εμπόδιζε» κι’ αυτή την πορεία της ανάπτυξης, εν προκειμένω του υδροηλεκτρικού φράγματος του Αγίου Νικολάου, και φυσικά δεν άξιζε και τόσο, αφού, όπως είχε εκστομίσει και κάποιος βουλευτής Άρτας του ΠΑΣΟΚ, «κάθε εποχή δημιουργεί τα δικά της μνημεία». Γι’ αυτό και οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπ. Πολιτισμού επεξεργάστηκαν το 1997 το περιβόητο σχέδιο της «μεταφοράς» της, το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα (!) από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων,  ενώ αργότερα την εγκατέλειψαν χωρίς την αναγκαία συντήρηση.

 - Ένα σημαντικό μνημείο του ελληνικού αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, το ξενοδοχείο «Ξενία» των Ιωαννίνων έπεσε το 2005 θύμα των ορέξεων μεγαλοξενοδόχου, υπό τα χειροκροτήματα της δημοτικής αρχής και των υπηρεσιών, που πρόβαλαν θορυβωδώς τη θεωρία της «μειωμένης» αρχιτεκτονικής του αξίας. 

 - Και στις μέρες μας η έννοια του πολιτισμικού τοπίου, παρότι υποτίθεται ότι προστατεύεται από τη Συνθήκη της Φλωρεντίας (κυρωμένη με τον ν. 3827/2010), εξακολουθεί να είναι άγνωστη στη διοικητική πρακτική και τις τοπικές αρχές. Στο προ τριετίας αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Ηπείρου αναγνωρίζονται μόνο 16 ζώνες τοπίου άξιου διαχείρισης και πέραν αυτών ουδέν. Αντίθετα, τα περισσότερα βουνά θεωρούνται «κατάλληλα» για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, με μία μόνο γενική εξαίρεση, των παράκτιων ορεινών όγκων, που γειτνιάζουν με ζώνες τουριστικής ανάπτυξης. Το τοπίο δεν γίνεται αντιληπτό ως αυτοτελής αξία αλλά ως εργαλείο στην υπηρεσία της τουριστικής βιομηχανίας. 

Ευτυχώς όμως για τα μνημεία, τις περισσότερες φορές τα κινήματα ήταν εκεί ! Αγνοώντας τη συνήθη κατηγορία περί «εχθρών της ανάπτυξης», πέτυχαν σημαντικές για την προστασία των μνημείων νίκες και στη Δωδώνη και στον Άραχθο. Το «Ξενία» δυστυχώς δεν καταφέραμε να το σώσουμε αλλά αποδειχθήκαμε αποτελεσματικοί στην περίπτωση ενός άλλου σπουδαίου κτιρίου του Άρη Κωνσταντινίδη, της «Όασης» στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων. 

Το 2019 οι ίδιας προέλευσης και ευαισθησίας άνθρωποι εμποδίστηκαν από την ελληνική Αστυνομία να παραστούν στις εκδηλώσεις του Δήμου Καλπακίου για την ομώνυμη μάχη του 1940, διοργανωμένες υπό την ευγενή χορηγία της πετρελαϊκής εταιρίας Energean Oil & Gas, προκειμένου η εταιρία να αποφύγει τις διαμαρτυρίες για την απειλή των εξορύξεων. Θα συνεχίσουν όμως, όσο χρειαστεί, να δίνουν αυτή τη μάχη. Όσο για τους τοπάρχες μας, αυτοί μπορούν να εκστασιάζονται, επειδή στο Καλπάκι παρουσιάστηκε η μεγαλύτερη στα χρονικά ελληνική σημαία - άντε να ρίχνουν και καμιά καταγγελία στον Ερντογάν. Και μετά να κοιμούνται τον βαθύ ύπνο του δικαίου ..

Πρώτη δημοσίευση : Εφημερίδα «Δημοκρατική Φωνή», 27 Μαρτίου 2021