Ανάπτυξη βασισμένη σε θεμελιώδεις αξίες

Ο νομός Ιωαννίνων και όλη η Ήπειρος, μια περιοχή με πλούσια φυσική προίκα αλλά και ισχυρή παράδοση και ταυτότητα, στενάζει σήμερα κάτω από τις νεοφιλελεύθερες μνημονιακές πολιτικές.

Η απληστία της μειοψηφίας, αμείωτη βεβαίως και στην εποχή της κρίσης, και η πελατειακή λεηλασία του κράτους έχουν δώσει βαρειά χτυπήματα στις παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής και έχουν οδηγήσει στην απόγνωση και την ανεργία χιλιάδες ανθρώπους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Ήπειρος αναδεικνύεται πρωταθλήτρια Ελλάδας στη μείωση του ΑΕΠ σύμφωνα με τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία.

Οι πολίτες του νομού μας προσδοκούν από τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση της Αριστεράς την ανατροπή της παρακμής. Περιμένουν μια πολιτική βασισμένη στο δημοκρατικό και συμμετοχικό σχεδιασμό, την αποκατάσταση των εργασιακών δικαιωμάτων και την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης. Έχει επομένως σημασία να σκιαγραφήσουμε κάποιες προτεραιότητες της αναπτυξιακής πολιτικής για την περιοχή :

1.    Πρώτος στόχος η εξειδίκευση και υλοποίηση των δεσμεύσεων της Θεσσαλονίκης για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Κρίσιμος ο ρόλος των συλλογικοτήτων και των δομών της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας για την ανάκτηση της αξιοπρέπειας και συλλογικής αυτοπεποίθησης των πολιτών.

2.    Η επεξεργασία ενός σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης με έμφαση στον πρωτογενή τομέα και την κτηνοτροφική παραγωγή, την τοπική καθετοποίηση της παραγωγής, την αναγέννηση του συνεταιριστικού κινήματος και βεβαίως την ποιότητα και το οικολογικό αποτύπωμα.

3.    Στον τομέα των συγκοινωνιακών υποδομών κεντρικοί στόχοι είναι η προώθηση της σιδηροδρομικής σύνδεσης στο πλαίσιο της χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών δικτύων, η εντατική, αντί της σημερινής προσχηματικής, λειτουργία του αεροδρομίου των Ιωαννίνων και φυσικά η αποτροπή της ιδιωτικοποίησης της Εγνατίας οδού.

4.    Η ανασυγκρότηση των δομών της δημόσιας εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. Μία ακόμη κρίσιμη διάσταση είναι η συγκρότηση του ερευνητικού και τεχνολογικού συστήματος της περιοχής και η αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού σε καινοτομικές δραστηριότητες.

5.    Το τουριστικό μοντέλο για την περιοχή δεν πρέπει να στραφεί στο κυνήγι του «all inclusive” αλλά στην ανάδειξη της μικρής κλίμακας και στην αναζήτηση της χρυσής τομής ανάμεσα στη μεγέθυνση και τη διατήρηση της φέρουσας ικανότητας φυσικών πόρων, δομημένου περιβάλλοντος και μνημείων, το συνδυασμό με την τοπική παραγωγή και τον εμπλουτισμό με νέες δραστηριότητες.

6.    Η λειτουργία αποκεντρωμένων συστημάτων διαχείρισης σκουπιδιών, η προστασία των υδάτινων πόρων και του κύκλου του νερού, οι πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και η αύξηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών μικρού μεγέθους στο ενεργειακό μείγμα, ο χωροταξικός σχεδιασμός με άξονες τη βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, οι προτεραιότητες για τις ορεινές περιοχές και πολλά ακόμη συμπληρώνουν ένα μακρύ κατάλογο σκληρής δουλειάς, που περιμένει την Κυβέρνηση της Αριστεράς σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς της περιοχής μας.

Το σίγουρο είναι ότι η αναπτυξιακή πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να στηριχτεί σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά ερείπια αλλά σε θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες, στον κόσμο της εργασίας και στα κινήματα των πολιτών. Αισιοδοξούμε ότι ο δρόμος αυτός ανοίγει στις 25 Γενάρη!

Πρώτη Δημοσίευση: Ηπειρωτικός Αγώνας, 23/1/2015

Η διαχείριση του νερού στην Ήπειρο

Η κυρίαρχη άποψη, η οποία έχει ενισχυθεί κατά τη διάρκεια της μνημονιακής Fast track διαχείρισης, ενώ δεν αφήνει απρόσβλητα ούτε κομμάτια της Αριστεράς, αντιμετωπίζει την περιβαλλοντική πολιτική ως «κόστος», αναγκαίο ίσως αλλά οπωσδήποτε ανασχετικό στην πορεία για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Η πρώτη λοιπόν διευκρίνιση αφορά την αντίληψη για τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, καθώς για μας η ενσωμάτωση της προστασίας του περιβάλλοντος σε όλες τις κλαδικές αναπτυξιακές πολιτικές δεν είναι πολυτέλεια αλλά όρος ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών, αφού: α) δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας είτε άμεσα στην προστασία και την πρόληψη είτε έμμεσα μέσω της ανάπτυξης των κλάδων, που στηρίζονται στην καλή οικολογική κατάσταση και απαιτούν ένταση εργασίας και γνώσης, β) εξοικονομεί πόρους από την αποκατάσταση της επιβάρυνσης στο περιβάλλον, την υγεία κ.λπ., γ) παράγει προϊόντα ποιοτικά, διαφοροποιημένα, υψηλής προστιθέμενης αξίας και χαμηλού οικολογικού αποτυπώματος, που υποστηρίζουν και την αναβάθμιση της χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και δ) εγγυάται την ποιότητα ζωής και την ιεράρχηση των πολιτιστικών αξιών.

Κάτι τέτοιο βεβαίως απαιτεί βαθιές ρήξεις με το υφιστάμενο μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης και χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας και προϋποθέτει τόσο τον ενεργητικό ρόλο ενός θεσμικά ανασυγκροτημένου κράτους και του τομέα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας όσο και τη συμμετοχή της κοινωνίας.

Στο πλαίσιο αυτό, το νερό δεν αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο, αλλά ως ένα «κοινό», δημόσιο αγαθό που ανήκει συλλογικά στο κοινωνικό σύνολο και αντίστοιχα η πρόσβαση σε αυτό αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που έχει μάλιστα αναγνωριστεί με το ψήφισμα 64/2010 της Γ.Σ. του ΟΗΕ. Η χρήση του νερού ως αναπτυξιακού πόρου πρέπει να ανταποκρίνεται στο γενικό συμφέρον των πολιτών, στη βιωσιμότητα του φυσικού πόρου και στην αντιμετώπισή του ως οικουμενικής κληρονομιάς και στις στρατηγικές μείωσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα φυσικά οικοσυστήματα.

Όλα αυτά συμπυκνώνονται στον στόχο της διατήρησης και προστασίας του υδρολογικού κύκλου. Τα υδατικά συστήματα δεν είναι απλώς αποθήκες ή κανάλια νερού προς «εκμετάλλευση», αλλά απαιτούν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης, ώστε να διατηρείται η ποιότητα και η ποσότητα του νερού στους υπόγειους υδροφορείς και τα επιφανειακά υδάτινα σώματα.

Η Ήπειρος, η πιο βροχερή και «υδάτινη» Περιφέρεια της χώρας, χωρίς ιδιαίτερα ποσοτικά προβλήματα μέχρι σήμερα, είναι λογικό να υφίσταται τις συνέπειες του ισχύοντος αναπτυξιακού μοντέλου και να δέχεται πιέσεις ιδιωτικοποίησης του «κοινού» αγαθού: από τη ρύπανση και την υποβάθμιση των επιφανειακών και υπόγειων νερών από αστικά, αγροτικά και βιομηχανικά απόβλητα μέχρι τα σχέδια φραγματοποίησης ή εκτροπής των ποταμών, από την ιδιωτικοποίηση του αιγιαλού μέχρι τη διακινδύνευση των παρόχθιων, υγροτοπικών εκτάσεων του Αμβρακικού και της Παμβώτιδας και από την αλματώδη αύξηση των ποσοτήτων, που αντλούν οι εταιρείες εμφιάλωσης, μέχρι τη νέα απειλή του επιθετικού μοντέλου εξόρυξης πετρελαίου.

Το θεσμοθετημένο πρόσφατα Διαχειριστικό Σχέδιο του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, παρά την ενεργητική παρέμβαση φορέων και οργανώσεων στα ψήγματα δημόσιας διαβούλευσης, προωθήθηκε σε συνθήκες παρασκηνίου, με ασάφειες, παραλείψεις και κρίσιμες υποχωρήσεις σε βασικές επιλογές του, ως αποτέλεσμα των πιέσεων του τοπικού συστήματος πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι και τα μέτρα που προβλέπει παραμένουν ανεφάρμοστα λόγω έλλειψης στοιχείων και μετρήσεων, πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, σχεδιασμού και πολιτικής βούλησης και -συνήθως- του συνδυασμού όλων των παραπάνω.

Στην πραγματικότητα αυτή, οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Αριστεράς αντιτάσσουν όχι μόνο τους αγώνες τους αλλά και την ανάγκη ενός σχεδίου ορθολογικής διαχείρισης των φυσικών πόρων με άξονα τη βιωσιμότητα και τον κοινωνικό έλεγχο, την απόρριψη του κερδοσκοπικού μοντέλου και των φαραωνικών κατασκευών και τη διερεύνηση διαχειριστικών λύσεων οικολογικά συμβατών, μικρής και τοπικής κλίμακας και χαμηλού κόστους. Είναι μια συζήτηση με τη συμμετοχή των κινημάτων και της κοινωνίας, που ανοίγει στην προγραμματική μας ημερίδα, θα συνεχιστεί το επόμενο διάστημα και ασφαλώς θα κορυφωθεί κατά τη σύνταξη του επόμενου Διαχειριστικού Σχεδίου 2016-2021 από την κυβέρνηση της Αριστεράς.

Πρώτη Δημοσίευση: Αυγή, 7/11/2014